Ҳуқықларыңыз бузылған жағдайда қай жерге мүрәжат етсеңиз болады?

Биз өмиримиз даўамында қандай да бир себеплерге байланыслы мәмлекетлик мәкемелер ямаса шөлкемлерге жийи хабарласамыз. Тилекке қарсы, бизиң ҳуқық ҳәм нызамлы мәплеримиз бәрқулла ҳүрмет етиле бермейди. Ҳуқықлар бузылған жағдайларда қай жерге шағым етиў керек?

Хабарыңыз бар, мәмлекетимизде «Мәмлекетлик шөлкемлер, мәкемелер ҳәм мәмлекетке қатнасы бар шөлкемлерде физикалық ҳәм юридикалық шахслардың мүрәжатлерин көрип шығыў тәртиби» тастыйықланған (толығырақ мағлыўмат ушын: Министрлер Кабинети, № 341; 7 май, 2018-ж.)

Апелляциялар аўызша, жазба ямаса электрон формада, арза, усыныс ҳәм шағым формасында берилиўи мүмкин. Ҳәр бир мүрәжат, олардың формасы ҳәм түрине қарамастан үлкен әҳмийетке ийе.

• Арза – бул ҳуқықлар, еркинликлер ҳәм нызамлы мәплерди әмелге асырыўда жәрдем сораў.
• Усыныс – бул мәмлекет ҳәм жәмийеттиң жумыс нәтийжелилигин жетилистириў бойынша усынысларды өз ишине алған мүрәжат.
• Шағым – бузылған ҳуқықлар, еркинликлерди қайта тиклеў ҳәм нызамлы мәплерди қорғаў ҳаққындағы даўа арзасы.

Сиз билесиз бе? Нызам физикалық ҳәм юридикалық шахслардың мәмлекетлик органлар, шөлкемлер ҳәм олардың лаўазымлы шахсларына жеке тәртипте ямаса жәмәәт болып мүрәжат етиў ҳуқықына кепиллик береди.

Шағым бериў (апелляция) ҳуқықы қәлеген түрде әмелге асырылады. Шағым бериў ҳуқықын әмелге асырыў басқа физикалық ҳәм юридикалық шахслардың ҳуқықлары, еркинликлери ҳәм нызамлы мәплерине, сондай-ақ, жәмийет ҳәм мәмлекет мәплерине зыян келтирмеўи тийис.

Апелляция ҳуқықын әмелге асырыўда жынысы, расасы, миллети, тили, дини, социаллық келип шығыўы, дини, жеке ҳәм социаллық жағдайы ҳәм басқалар бойынша кемситиўлерге жол қойылмайды.

Ата-ана қараўысыз қалған балалардың ҳүкимет шөлкемлерине тиккелей мүрәжатлери толық көрип шығылыўына кепиллик бериледи ҳәм бундай мүрәжатлер бала толық еркинен айрылған болса да қабыл етиледи.

Апелляциялар оларда қойылған мәселелерди шешиў ўәкиллигине ийе мәмлекетлик органға, шөлкемге ямаса олардың лаўазымлы шахсларына жибериледи. Арзада физикалық шахстың фамилиясы (аты, әкесиниң аты), оның жасаў орны ҳаққындағы мағлыўматлар болыўы керек.

Сизиң арзаңыз нызам талабына сәйкес 15 күн ишинде көрип шығылыўы ҳәм бул ҳаққында жазба түрде хабардар етилиўиңиз керек.

Егер сиз ҳүкиметтиң шешиминен наразы болсаңыз, жоқары турыўшы инстанцияларға ямаса судқа мүрәжат етиўиңизге болады. Мәселен, Пуқаралық судқа ямаса «Халық қабыллаўханасы»на мүрәжат етиўиңиз мүмкин.