Shtrix-kod nima va u qanday ma'lumotlarni o'z ichiga oladi?
Shtrixli kod - qora chiziqlar va turli kenglikdagi oq bo'shliqlardan iborat kvadrat yoki to'rtburchaklar tasvir.
Shtrix-kod mahsulot haqida ma'lumotni o'z ichiga oladi. Masalan, mahsulot ishlab chiqarilgan mamlakat; ushbu mahsulot bilan shug'ullanadigan kompaniya, mahsulotning o'zi haqida ma'lumot. Shtrix-kod "GS1" xalqaro assotsiatsiyasi (EAN International, Belgiya) tomonidan tayinlangan. Har bir mahsulot butun dunyo bo'ylab noyob shtrix-kodga ega.
Shtrix-kodlarning ikki turi mavjud:
- Bir o'lchovli yoki 1D;
- ikki o'lchovli yoki 2D (QR kodi sifatida ham tanilgan).
"1D" shtrix kodi noutbuklar, kitoblar, elektron jihozlar, oziq-ovqat va boshqalar kabi keng tarqalgan mahsulotlarda qo'llaniladi.
"2D" shtrix kodi 1D shtrix-kodga o'xshaydi, lekin u ko'proq ma'lumotlarni saqlaydi. Hayotda biz tez-tez 2D shtrix-kodlardan foydalanishga duch kelamiz. Turli mahsulotlarda telefoningiz bilan skanerlash mumkin bo'lgan QR kod mavjud.
Ushbu maqolani o'qib bo'lgach, siz 1D shtrix kodlarini qanday o'qishni o'rganasiz. O‘zbekistonda ishlab chiqariladigan tovarlarning shtrix-kodlari odatda 13 ta raqamdan iborat.
Yuqorida oziq-ovqat mahsuloti shtrix-kodi misoli keltirilgan.
Odatda 4 qismdan iborat:
- Mamlakat kodi;
- Ishlab chiqaruvchi kodi;
- Mahsulot kodi;
- Raqamni tekshiring.
4 7 8 0 0 3 6 8 6 3 4 1 6
Shtrix-kodning birinchi uchta raqami mamlakat kodini ko'rsatadi. Oʻzbekistonda “GS1 Uzbekistan” tashkiloti tomonidan chiqariladi. Har bir davlatning o'z kodi mavjud.
Masalan:
- 000 – 019 – AQSh;
- 300 – 379 – Fransiya;
- 400 – 440 – Germaniya;
- 478 – O‘zbekiston;
- 690 – 695 Xitoy;
Ishlab chiqaruvchi kodi har bir mamlakatda maxsus tashkilot tomonidan tayinlangan to'rt xonali raqamdir. Oʻzbekistonda bu “GS1 Uzbekistan” uyushmasi.
Mahsulot kodi tashkilotning o'zi tomonidan chiqariladi.
Tekshirish raqami shtrix-kodning eng oxirgi raqamidir. Uni quyidagi usul yordamida tekshirish mumkin (biz uni yuqoridagi shtrix-kod misolidan foydalanib hisoblaymiz):
Shtrix-kodning juft joylarida joylashgan raqamlarni qo'shing (masalan, shtrix kodning ikkinchi raqami -7, to'rtinchisi - 0 va boshqalar): 7+0+3+8+3+1= 22
Yig'indini 3 ga ko'paytiring: 22*3=66
Toq joylardagi barcha raqamlarni qo‘shing (masalan, shtrix-kodning birinchi raqami 4, uchinchi raqami 8 va boshqalar): 4+8+0+6+6+4=28
2 va 3-bosqichlarda olingan raqamlar yig'indisini qo'shing: 66+28 = 94
Olingan sonning oxirgi raqamini oling (94 ning oxirgi raqami 4) va uni 10 dan ayiring: 10 - 4 = 6
Yakuniy natija shtrix-koddagi tekshirish raqamiga mos kelishi kerak. Bu mahsulot va shtrix-kodning haqiqiyligini ko'rsatadi.